Eaton Türkiye Bağımsız Devletler Topluluğu, İsrail, Romanya ve Bulgaristan Bölge Müdürü, Yılmaz Özcan kouyla alakalı bilgi verdi.

Selektivitenin mantığı basittir. Bir arıza meydana geldiğinde, arızaya en yakın koruma cihazı – sigorta ya da devre kesici – ilk olarak devreye girmelidir. Bu sayede sistemin yalnızca gerekli kısmı kapanır, diğer bölümler çalışmaya devam eder. Amaç, etkilenen yük sayısını azaltmak ve kritik bileşenlerin gereksiz yere devre dışı kalmasını önlemektir.

Bunu bir örnekle açıklayalım: Binanızdaki elektrik sistemini bir otoyol gibi düşünün. Bir “kaza” (elektrik arızası) olduğunda, sadece kazanın olduğu yol kesimini kapatmak isteriz, tüm otoyolu değil. İşte selektivite burada devreye girer. Selektivite, yalnızca arızanın olduğu kısmın kapanmasını sağlar, böylece kesintiler en aza indirgenmiş olur.

Bir binada yangın koruma sistemi olduğunu düşünün. Arızaya yakın bir devre kesici devreye girerse, ama daha uzaktaki bir kesici devreye girmezse, sprinkler ve duman tahliye sistemleri gibi hayati sistemler arızadan atkilenmeden çalışmaya devam edebilir. Bu şekilde selektivite hayat kurtarabilir ve aynı zamanda mülkü koruyabilir.

Elektrik arızalarına karşı hayatları ve işinizi korumak, aynı zamanda kritik sistemlerin kesintisiz çalışmasını sağlamak için dört öneri sunuyoruz:

1. Sistemini tanı

İlk adım, elektrik sisteminizin nasıl yapılandığını ve hangi bileşenleri içerdiğini bilmektir. Farklı parçaların nasıl etkileşimde bulunduğunu anlamak, potansiyel riskleri belirlemeyi kolaylaştırır. Selektiviteyi uygulamak için, devre kesicilerinizin açma karakteristiklerini ve sistemin farklı noktalarındaki maksimum kısa devre akımını bilmeniz gerekir. Bu akım, o bölümdeki koruma cihazının selektivite sınırının altında olmalıdır. Bu kontrol, aşırı yük ve toprak kaçakları gibi diğer hata türleri için de yapılmalıdır.

2. Doğru ekipmanı kullan

ZSI (Zone Selectivity Interlocking) özellikli modern devre kesiciler, birbirleriyle iletişim kurarak arızaları hızlıca izole edebilir. Bu, tepki süresini azaltır ve gereksiz açmaları önler. ZSI, genel koordinasyonu bozmadan arızaların daha hızlı giderilmesini sağlar.

3. Üreticiyle iletişime geç

Devre kesiciler arasında koordinasyonu kolaylaştırmak için üreticiyle iletişim kurmak faydalıdır. Birçok üretici selektivite tabloları yayınlar ve açma karakteristiklerini görselleştiren yazılımlar sunar. Bu, pahalı analizlere veya manuel zaman-akım eğrisi çizimlerine gerek kalmadan sistem erişilebilirliğini ve korumayı optimize etmeyi kolaylaştırır.

4. Kritik sistemleri önceliklendir

Elektrik dağıtım sistemi tasarlanırken, hastaneler, yüksek katlı binalar ve diğer kritik altyapılar gibi sistemlere özel önem verilmelidir. Bu ortamlarda selektivite, yangın pompaları ve sprinkler sistemleri gibi hayat kurtarıcı ekipmanların arıza anında bile çalışmaya devam etmesini sağlar. Bu alanlarda selektiviteye öncelik verilmesi, güvenliği ve güvenilirliği en üst düzeye çıkarır.